Testament czy darowizna ? Klienci często zwracają się z pytaniami dotyczącymi podziału ich majątku pomiędzy dzieci – nie wiedzą, czy zrobić to w formie darowizny, czy spisać testament. Jaka forma jest lepsza?
By odpowiedzieć na powyższe pytanie należy poznać różnice pomiędzy testamentem i darowizną.
Różnice pomiędzy testamentem i darowizną
Darowizna jest umową zawieraną pomiędzy darczyńcą a obdarowanym za życia darczyńcy. Mocą tej umowy darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego z własnego majątku. Obdarowany musi wyrazić zgodę na przyjęcie świadczenia – wykluczone jest zatem obdarowanie kogoś bez jego wiedzy lub zgody. Z uwagi na rażącą niewdzięczność obdarowanego darczyńca może wykonaną darowiznę odwołać w terminie 1 roku, od kiedy o rażącej niewdzięczności obdarowanego się dowiedział.
Podstawową cechą darowizny odróżniającą ją od testamentu jest przejście prawa własności na obdarowanego jeszcze za życia darczyńcy – z chwilą podpisania umowy darowizny zmienia się właściciel rzeczy, co może spowodować sytuację, że np. rodzice będą zamieszkiwać w mieszkaniu należącym już do ich dzieci. Nowy właściciel może również nabytą rzecz sprzedać czy zastawić. Na rzecz darczyńcy w umowie darowizny można ustanowić dożywotnią służebność mieszkania, która da darczyńcom prawo zamieszkiwania w zbywanych lokalu, a której ujawnienie w dziale III księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości jest sygnałem dla potencjalnego nabywcy, że lokal którym jest zainteresowany musiałby nabyć wraz z mieszkańcami.
Testament jest jednostronnym rozrządzeniem osoby na wypadek śmierci. Jest to zatem jednostronne oświadczenie woli testatora, w którym powołuje do całości, bądź części spadku osobę lub osoby. Testament sporządzony w jednej z dozwolonych prawem form (własnoręcznym pismem, notarialnej, i innych) wywołuje jednak skutki dopiero z chwilą śmierci jego testatora – prawa i obowiązki przejdą na spadkobierców z chwilą jego śmierci. Testator do końca życia zachowuje zatem prawo własności swojego majątku i może nim swobodnie dysponować, w każdej chwili może również testament odwołać lub zmienić.
Zarówno sporządzając umowę darowizny jak i testament należy pamiętać o zachowku czyli uprawnieniu najbliższej rodziny przysługującemu zstępnym (dzieci, wnuki, prawnuki itp.), małżonkowi, a gdy zstępnych nie ma – również rodzicom spadkodawcy. Uprawnieni mogą domagać się od spadkobiercy testamentowego lub od obdarowanego zachowku, czyli części majątku spadkodawcy w wysokości ½ lub 2/3 udziału spadkowego, który otrzymaliby w drodze dziedziczenia ustawowego, czyli gdyby testamentu nie było bądź gdyby wcześniej konkretny składnik nie został wyprowadzony z majątku spadkodawcy w drodze darowizny.