Wydziedziczenie

Wydziedziczenie to pozbawienie prawa do zachowku, nie jest to zatem to samo, co pominięcie kogoś w testamencie. Osobie pominiętej w testamencie, ale nie wydziedziczonej, należącej do kręgu najbliżej rodziny spadkodawcy  (dzieci i małżonek, a jeżeli spadkodawca nie miał dzieci – małżonek rodzice)  należy się zachowek, to jest przewidziana przez ustawodawcę rekompensata finansowa dla pominiętego w testamencie członka najbliższej rodziny, który w przypadku braku testamentu dziedziczyłby po spadkodawcy z ustawy. Co do zasady wysokość zachowku to 1/2 wartości udziału, który przypadłby uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym, jeżeli jednak uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jest małoletni, zachowek wynosi 2/3 wartości udziału.

Wydziedziczenie zwalnia spadkobierców z obowiązku wypłacenia lub wyrównania zachowku osobie wydziedziczonej, jednak aby wydziedziczenie było skuteczne muszą być spełnione, a następnie opisane w testamencie – bo tylko w testamencie testator może dokonać wydziedziczenia – następujące przesłanki:

1. Uprawniony do zachowku wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego – dotyczy to sytuacji, w których pomimo ingerencji testatora, jego przyszły spadkobierca zachowuje się niezgodnie z przyjętymi w społeczeństwie zasadami, na przykład prowadzi działalność przestępczą, jest uzależniony od alkoholu czy narkotyków, uchyla się od pracy, porzuca rodzinę.

2. Dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci – przestępstwo powinno być potwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu, natomiast obraza czci nie musi być karana, wystarczy opisanie zachowania, musi jednak być rażąca.

3. Uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych – oznacza to bądź zupełne zerwanie kontaktu, bądź celowe i zamierzone nie okazywanie wsparcia, zainteresowania stanem zdrowia czy też nie wypełnianie obowiązku alimentacyjnego.

Powyższe okoliczności muszą być trwałe.

Wszystkie te zachowania powinny być szczegółowo opisane w testamencie. Należy także pamiętać, że w przypadku wydziedziczenia dziecka, w jego miejsce prawo do zachowku nabywają dzieci wydziedziczonego.