Odrzucenie spadku to z jednej strony metoda na uniknięcie długów spadkowych, z drugiej zaś – w określonych okolicznościach – sposób na przekazanie udziału spadkowego pozostałym spadkobiercom. Aby jednak takie oświadczenie było skuteczne należy pamiętać o kilku kwestiach.
Dziedziczenie ustawowe
W przypadku dziedziczenia ustawowego, zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego spadkobierca ustawowy, który odrzuca spadek, traktowany jest tak jakby nie dożył dnia śmierci spadkodawcy, co oznacza, że udział, który by jemu przypadł przypada jego zstępnym (dzieciom, wnukom itd.) – jeśli je miał w momencie otwarcia spadku, czyli w chwili śmierci spadkodawcy bądź, jeżeli zstępnych nie miał – pozostałym spadkobiercom ustawowym spadkodawcy.
Aby dzieci nie odziedziczyły np. długów w miejsce rodziców, którzy złożyli już oświadczenie o odrzuceniu spadku, niezbędne jest aby również złożyły oświadczenie, a jeśli są małoletnie oświadczenie składają rodzice jako przedstawiciele ustawowi po uprzednim uzyskaniu zgody właściwego sądu rodzinnego i opiekuńczego.
Zarówno w sytuacji powołania do dziedziczenia z ustawy jak i z testamentu oświadczenia co do przyjęcia lub odrzucenia spadku należy złożyć w terminie 6 miesięcy – liczonych od dnia, w którym dany spadkobierca dowiedział się o podstawie dziedziczenia, a brak złożenia oświadczenia w tym terminie powoduje przyjęcie spadku wprost. Wyjątek od tej sytuacji dotyczy osoby niemająca pełnej zdolności do czynności prawnych (np. małoletniego dziecka) albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia – niezłożenie oświadczenia w terminie przez powyższe osoby powoduje przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, co oznacza, że osoba taka nie odpowiada za długi przekraczające wartość aktywów spadku.
Warto w tym momencie wspomnieć jak wygląda kolejność dziedziczenia: http://notariuszpogodno.pl/kolejnosc-dziedziczenia/
Dziedziczenie testamentowe
W przypadku dziedziczenia z testamentu, odrzucenie spadku powoduje trochę inne skutki. W miejsce spadkodawcy ustawowego wchodzą wówczas:
A) inni spadkobiercy testamentowi, jeśli byli powołani – w częściach odpowiadających ich udziałom,
B) spadkobierca „podstawiony” – jeśli spadkodawca zastrzegł w testamencie, że w przypadku odrzucenia spadku (lub innej przyczyny umożliwiającej dziedziczenie) w miejsce danego spadkobiercy wstąpi wskazana osoba (osoby);
C) spadkobiercy ustawowi – jeśli nie ma innych spadkobierców testamentowych lub spadkodawca nie zastosował instytucji podstawienia.