Kolejność dziedziczenia

Kodeks cywilny przewiduje następującą kolejność dziedziczenia:

I grupa – małżonek i zstępni spadkodawcy,

a więc jego dzieci, wnuki i ich dzieci oraz wnuki, którzy dziedziczą w częściach równych, przy czym część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż 1/4 całości spadku. Dzieci spadkodawcy zawsze wyłączają od dziedziczenia dalsze grupy spadkobierców. Jeżeli przy życiu pozostaną same dzieci, bez małżonka, to będą one dziedziczyć cały spadek w częściach równych. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych.

II grupa – małżonek i rodzice  

Przy braku zstępnych spadkodawcy (np. gdy nie żyją albo są traktowani jakby nie dożyli otwarcia spadku czyli np. odrzucili spadek lub zawarli umowę o zrzeczenie się dziedziczenia), powoływani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice. Jeżeli któreś z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku, czyli chwili śmierci spadkodawcy jego cały udział przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. Udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu bądź z rodzicami,  bądź z rodzicami i rodzeństwem bądź samym bądź z rodzeństwem spadkodawcy, wynosi 1/2 spadku. W sytuacji gdy którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym.

III grupa – małżonek spadkodawcy

W braku zstępnych, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada jego małżonkowi.

IV grupa – dziadkowie spadkodawcy
W braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy, którzy dziedziczą w częściach równych. Jeżeli któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, cały udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym, czyli rodzeństwu rodziców spadkodawcy, a jeśli i któreś z rodzeństwa rodzica spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku po nim, do spadku dochodzą jego zstępni.

V grupa – pasierb spadkodawcy

Pasierb jest dzieckiem naszego małżonka – z którym nie wiąże nas inny stosunek prawny (jak uznanie ojcostwa, czy przysposobienie) – np. dziecko z poprzedniego małżeństwa. Pasierb może dziedziczyć jedynie wtedy kiedy nie żyje żadne z jego rodziców biologicznych. Pasierb nie będzie spadkobiercą jeśli jego rodzic (małżonek spadkodawcy) spadek odrzucił lub z innej przyczyny nie może być spadkobiercą. Jedyną podstawą jest śmierć, a nie traktowanie jak zmarłego na potrzeby postępowania spadkowego w związku z np. niegodnością dziedziczenia czy odrzuceniem spadku. Jeśli rodzic biologiczny pasierba żył w momencie otwarcia spadku po ojczymie (macosze), a nie ma innych spadkobierców ustawowych, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Pasierbowie także znajdują się także w grupie 0 podatku od spadków i darowizn, mogą więc skorzystać z zupełnego zwolnienia.

 VI grupa – gmina i Skarb Państwa

W braku małżonka spadkodawcy i krewnych powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli miejsca ostatniego zamieszkania spadkodawcy w Polsce nie da się ustalić lub ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu. Gmina i Skarb Państwa należą do ostatniej grupy dziedziców ustawowych.