Odrzucenie spadku w imieniu małoletniego dziecka pozwala na uniknięcie otrzymywania w przyszłości korespondencji od wierzycieli zmarłego.
W przypadku złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku po zmarłym członku rodziny, tytuł do dziedziczenia przechodzi na dzieci osoby składającej oświadczenie, zatem od momentu złożenia oświadczenia przez rodzica rozpoczyna bieg sześciomiesięczny termin na złożenie oświadczenia przez dzieci. Dzieci pełnoletnie składają oświadczenie o przyjęciu albo o odrzuceniu w imieniu własnym przed sądem bądź przed notariuszem, a brak oświadczenia złożonego w tym terminie oznacza przyjęcie spadku bez ograniczenia odpowiedzialności za długi spadkodawcy.
W przypadku dzieci małoletnich brak złożenia oświadczenia w ustawowym terminie powoduje, że małoletni z ustawy przyjmie spadek z tzw. dobrodziejstwem inwentarza, a więc z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkodawcy do wysokości odziedziczonego majątku. Następstwem takiego przyjęcia spadku jest sporządzenie przez komornika sądowego na wniosek sądu spisu inwentarza (którego koszt sporządzenia obciąża spadkobiercę) oraz kwestia rozliczania się z wierzycielami spadkodawcy.
Uprzednia zgoda właściwego Sądu wydziału Rodzinnego i Nieletnich
Aby tego uniknąć przedstawiciel ustawowy powinien złożyć w imieniu dziecka oświadczenie o odrzuceniu spadku przez małoletniego. Jest to jednak czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu majątkiem małoletniego, a co za tym idzie – do złożenia takiego oświadczenia przez przedstawiciela ustawowego wymagana jest uprzednia zgoda właściwego Sądu Rodzinnego i Nieletnich. Właściwym Sądem jest sąd miejsca stałego pobytu dziecka.
Z uwagi na rozpoczynający bieg w dniu odrzucenia spadku przez rodzica sześciomiesięczny termin na złożenie oświadczenia w imieniu dziecka ważne jest, aby rodzice złożyli wniosek do Sądu o wyrażenie zgody jak najszybciej. Co prawda zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego – sześciomiesięczny termin na złożenie oświadczenia w imieniu dziecka w okresie rozpatrzenia wniosku o wyrażenie zgody na czynność przekraczającą zwykły zarząd nie biegnie, Sąd Najwyższy podkreślił bowiem, że przedstawiciel ustawowy małoletniego nie ma bezpośredniego wpływu na czas trwania postępowania przed sądem opiekuńczym (Postanowienie z dnia 20 listopada 2013 r. I CSK 329/13 , gdzie Sąd Najwyższy wskazał, że termin do odrzucenia spadku w imieniu małoletniego ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania przed sądem opiekuńczym w przedmiocie wyrażenia zgody na odrzucenie spadku).
Należy jednak pamiętać, że kwestia zawieszenia terminu wynika z orzeczenia sądowego, a nie stricte z obowiązujących przepisów prawa i nie czekać z czynnościami w tym zakresie na ostatnią chwilę.Wniosek należy odpowiednio uzasadnić tak, aby Sąd miał pewność, że odrzucenie spadku przez małoletniego jest w jego interesie, a więc wskazać informacje o stanie i źródle zadłużenia spadkodawcy.
Po prawomocnym zakończeniu wyżej opisanego postępowania przedstawiciele ustawowi małoletniego powinni, przed upływem 6 – miesięcznego terminu biegnącego dalej po wydaniu przez postanowienia zezwalającego na odrzucenie spadku, złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku w sądzie lub przed notariuszem.